Münafık şirk kafasında olduğu için müstakil bir varlık olduğunu düşünerek Allah’ın onun yaptığı şeytanlıkları görmediğini düşünür.
Münafık müşriğin en gelişmiş, en şiddetli olanıdır. Kafirin en azgın olanıdır münafık. Klasik müşrikten, bilinen müşrikten kat be kat ileridir münafığın müşrikliği. Çünkü münafık her şeyi kendinin yaptığını ve her şeyi başkalarının yaptığını düşünür. Eşyanın gücüne inanır, insanların gücüne inanır, olayların gücüne inanır, toplumun gücüne inanır. Toplum onun için ilah gibidir.
Ben yaptım, ben ettim demek Allah’a iftiradır. Ayette Cenab-ı Allah, “Attığın vakit sen atmadın, Ben attım.” diyor. Ona öyle gösteriliyor. Mümin şirkten şiddetle kaçınacak, ömrü boyunca en dikkatli olacağı konuların başında şirk geliyor.
Sıkılma da, hüzün de şirkten meydana gelen rahatsızlıklardır.
Sabır şirke karşı bir ilaçtır.
Tevekkül etmemek nedir? Şirktir. Acı neden oluyor? Şirk koştuğu için Allah tarafından ona ceza. Peşin ceza.
Allah’a tevekkül edilmediğinde korku ve hüzün şirkin cezası olarak insana verilir.
Gizli şirkten özellikle çok kaçınmak lazım. “Din Allah’ın oluncaya kadar” demek odur yani şirkten arınmış olarak, saf, halis olarak Allah’a teslim olmaktır.
